AI-ի բուռն զարգացումը և տնտեսության փոփոխվող պահանջները մեծ թվով մասնագետների թողել են առանց աշխատանքի։
2025 թվականի առաջին յոթ ամիսներին տեխնոլոգիական ոլորտը վերափոխվել է աննախադեպ տեմպերով։ Արհեստական բանականության զարգացումը, շուկայում փոփոխվող պահանջներն ու համաշխարհային տնտեսական անորոշությունները հանգեցրել են նրան, որ առաջատար տեխնոլոգիական ընկերությունները՝ Intel, Microsoft, Meta, Amazon, Google և ուրիշներ, արդեն կրճատել են ավելի քան 100 000 աշխատող ամբողջ աշխարհում։
Կրճատումների այս ալիքը արմատապես փոխում է համաշխարհային տեխնոլոգիական լանդշաֆտը և ցնցումներ է առաջացնում աշխատաշուկայում։ Այն դառնում է վերջին տարիների ամենախոշորներից մեկը, և, ինչպես վերլուծաբաններն են նշում, այն դեռ կարող է շարունակվել մինչև տարվա վերջ։
Ովքե՞ր են կրճատում և ինչու
Տարբեր ընկերություններ ներկայացնում են իրենց պատճառները, սակայն ընդհանուր միտումը նույնն է՝ կենտրոնացում նորարար տեխնոլոգիաների վրա՝ հատկապես Արհեստական բանականության (AI) ոլորտում։
Գլոբալ տնտեսական մարտահրավերները, այդ թվում՝ գնաճը, տոկոսադրույքների աճը և աշխարհաքաղաքական լարվածությունը, ստիպել են տեխնոլոգիական ընկերություններին կրճատել բյուջեները և կենտրոնանալ շահութաբերության վրա: Տեխնոլոգիական հսկաները ռեսուրսները տեղափոխում են արագ աճող ոլորտներ, ինչպիսիք են արհեստական բանականությունը, ամպային հաշվարկները և սարքավորումների նորարարությունը՝ միաժամանակ կրճատելով պակաս շահութաբեր նախագծերը:
- Intel-ը սկսել է կրճատումներ ավելի քան 12 000 աշխատակցի մասշտաբով։ Ընկերությունը հայտարարել է, որ համակարգիչների վաճառքի անկումը ստիպել է վերակազմակերպել գործառնությունները և ռեսուրսներն ուղղել չիպերի արտադրության ու ԱԲ նախագծերի զարգացման վրա։
- Microsoft-ն ազատել է ավելի քան 10 000 աշխատող, հիմնականում ամպային ծառայություններում, խաղային ստորաբաժանումներում և սարքավորումների արտադրության ոլորտում։
- Meta-ն շարունակել է իր «արդյունավետության տարի» նախաձեռնությունը՝ կրճատելով շուրջ 8000 աշխատակից՝ կենտրոնանալով AI-ի, մետավերսի և հարթակների ապագայի վրա։
Amazon, Google, Salesforce, Dell, Cisco և այլ խոշոր ընկերություններ ևս իրականացրել են լայնամասշտաբ կրճատումներ։ Շատերը որպես հիմնական պատճառ նշում են այն, որ համավարակի տարիներին չափից դուրս աշխատակիցներ էին ընդունել, իսկ այժմ պահանջարկը վերադարձել է նախահամավարակային մակարդակին։
AI-ի ազդեցությունը՝ մարդկային ռեսուրսի վրա
Տեխնոլոգիական աշխարհում արհեստական բանականությունն արդեն ոչ թե ապագայի միտում է, այլ՝ ներկա գործիք։ Շատ ընկերություններ անցել են ավտոմատացման, ցածր ծախսերով աշխատող բոտերի և մեքենայական ուսուցման հիմքով լուծումների՝ արդյունավետությունն ավելացնելու նպատակով։
Ամենաշատը տուժել են մասնագիտությունները, որոնք կարելի է փոխարինել տեխնոլոգիայով՝
- ծրագրավորողներ,
- տեխնիկական աջակցություն ցուցաբերողներ,
- ադմինիստրատորներ,
- տվյալների վերլուծաբաններ,
- հաճախորդների սպասարկման մասնագետներ։
Այս անցման ընթացքում մարդկային գործոնը երկրորդ պլան է մղվում, և ընկերությունները մեծ ներդրումներ են կատարում ԱԲ-ի և ավտոմատացված գործառույթների զարգացման մեջ՝ նվազեցնելով «շատ աշխատողներ, քիչ արդյունք» մոտեցումը։
Աշխատաշուկայի պատկերը՝ կրճատումներից հետո
Մարդիկ, որոնք տարիներ շարունակ աշխատել են տեխնոլոգիական ոլորտում, այժմ հայտնվել են անորոշության մեջ։ Շատերն առաջին անգամ են կորցնում աշխատանքը։ Սոցիալական ցանցերում շատ են պատմությունները նախկին աշխատակիցներից, ովքեր կրճատվել են առանց նախազգուշացման։
- Դիմորդների թիվը զգալիորեն աճել է։ Ռեկրուտերները նշում են, որ յուրաքանչյուր նոր աշխատանքային հայտարարությանն արձագանքում են հարյուրավոր մասնագետներ։
- Որոշները սկսել են վերապատրաստվել՝ նոր հմտություններ ձեռք բերելու համար՝ մասնավորապես ԱԲ-ի հետ առնչվող ոլորտներում։
- Մյուսներն էլ մտածում են մասնագիտության կամ ոլորտի փոփոխության մասին՝ անցնելով կրթության, խորհրդատվության կամ ստարտափների ոլորտ։
Թեև AI-ը բերում է գործառնական նոր որակ, նրա տարածման հետևանքները դեռ ամբողջությամբ չեն երևացել։
