Մարսի վրա առաջին անգամ հայտնաբերվել են ածխածնի ամենամեծ մոլեկուլները։ Շատ մեծ հավանականությամբ դրանք կարող են լինել մոլորակի վրա հին կյանքից մնացած հետքեր։ Երկրի լաբորատորիաներում գիտնականները վերարտադրել են նմանատիպ քիմիական պրոցեսներ՝ Մարսի պայմանները կրկնօրինակելով, և ստացել են նմանատիպ արդյունք։ Փորձի կրկնակի անցկացումը վկայում է այն ենթադրությունը, որ միլիարդավոր տարիներ առաջ Մարսը կարող էր կենսաբանական կյանքի օջախ լինել։
Այս հայտնագործությունն արել է NASA-ի Curiosity մարսագնացը։ Այն փորել է Գեյլ (Gale) խառնարանը, որն, ըստ գիտնականների, հին լճի հատակն է։ Եթե դա այդպես է, ապա այս վայրում պետք է լինեն օրգանական նստվածքներ, ինչն էլ այն դարձնում է հին կյանքի հետքեր որոնելու համար իդեալական տարածք։
Մարսագնացը նմուշ է վերցրել մակերեսային խորության հորատանցքից և տեղադրել այն իր զանգվածային սպեկտրոմետրում։ Փորձի պայմանների համաձայն՝ նախ անհրաժեշտ էր հեռացնել մոլեկուլային թթվածինը, ինչը հաջողությամբ իրականացվել է։ Մասնավորապես, հիմնական չափումներից առաջ խցիկում ջերմաստիճանը բարձրացվել է մինչև 850 °C։
Ստացված տվյալների մեջ, չնչին քանակությամբ, հայտնաբերվել են ածխածնի մի քանի ամենաերկար շղթաները՝ դեկան (C₁₀H₂₂), ունդեկան (C₁₁H₂₄) և դոդեկան (C₁₂H₂₆)։ Սրանք գծային մոլեկուլներ են, որոնց կայունությունը զգալիորեն ցածր է, քան օղակաձև (արոմատիկ) մոլեկուլներինը։
Նախկինում Curiosity-ն Մարսի նմուշներում հայտնաբերել էր միայն օղակաձև ածխածնային մոլեկուլներ։ Այս անգամ առաջին անգամ հաջողվել է գտնել երկար շղթայական ալկանների մոլեկուլներ՝ հագեցած ածխաջրածիններ։ Մարսագնացը հաստատել է, որ կարող է դրանք բացահայտել, ինչը ինքնին անգնահատելի փորձառություն է։
Այս մոլեկուլների առկայությունը Մարսի վրա կարող է կարևոր վկայությունը լինել այնտեղ երբևէ տեղի ունեցած գեոլոգիական կամ նույնիսկ կենսաբանական գործընթացների մասին, քանի որ նմանատիպ երկար շղթաները սովորաբար կապվում են օրգանական նյութերի քայքայման հետ։ Եթե դրանք ունեն ոչ օրգանական ծագում, ապա հնարավոր է, որ առաջացել են հիդրոթերմալ համակարգերի պայմաններում։
«Այն փաստը, որ փխրուն գծային մոլեկուլները դեռևս առկա են Մարսի մակերեսին՝ 3,7 միլիարդ տարի անց, մեզ թույլ է տալիս նոր հայտարարություն անել. եթե կյանքն իրոք գոյություն է ունեցել Մարսի վրա միլիարդավոր տարիներ առաջ, նույն ժամանակ, երբ Երկրի վրա հայտնվել է կյանքը, ապա այդ հնագույն կյանքի քիմիական հետքերը դեռևս կարող են պահպանված լինել, և մենք ունենք դրանց հայտնաբերման հնարավորությունը», — ScienceAlert-ին տված հարցազրույցում նշել են գիտնականները։
