Հայաստանյան շուկա. Կենտրոնական բանկի տոկոսադրույքի նվազումը շարունակվում է կայուն գնաճի ֆոնին

2024 թվականի հոկտեմբերի 21-ից նոյեմբերի 4-ն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանի ֆոնդային շուկան դրսևորել է խառը դինամիկա։ Telecom Armenia-ի բաժնետոմսերը նշված ժամանակահատվածում նվազել են 2,1%-ով՝ հասնելով պատմական նվազագույնին՝ 191 դրամ/բաժնետոմսի համար, ինչը 8,1%-ով ցածր է տարեսկզբի մակարդակից։ Մյուս կողմից, ԱԿԲԱ Բանկի բաժնետոմսերը նշված ժամանակահատվածում աճել են 0,7%-ով՝ երկրի բանկերի վարկանիշի հրապարակման ֆոնին, որում այս տարվա 9 ամիսների արդյունքներով ACBA-ն զբաղեցրել է չորրորդ տեղը զուտ շահույթով, իսկ երրորդը՝ վարկային պորտֆելով։

Եռամյա կորպորատիվ պարտատոմսերի գների ինդեքսն աճել է 0,1%-ով, թեև, ընդհանուր առմամբ, մնում է աննշան ճնշման տակ սեպտեմբերին մեթոդաբանության վերանայումից հետո (−0,3%), չնայած տնտեսության ցածր տեմպերին: ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը վերջերս կատարած մեկնաբանությունում նշել է, որ վարկավորման տոկոսադրույքները չեն արձագանքում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի նվազմանը, և դրա պատճառը նշել է «վարկային ապրանքների նկատմամբ մեծ պահանջարկը»։

Այս տոկոսադրույքի անզգայունությունն իր հերթին մասամբ բացատրում է միջնաժամկետ/երկարաժամկետ պարտքային գործիքների եկամտաբերության համեմատաբար թույլ փոփոխությունը վերջին երեք ամիսների ընթացքում՝ չնայած կարգավորողի կողմից դրույքաչափերի կրճատում է տեղի ունեցել: Դրամ/դոլար փոխարժեքը մնում է կայուն՝ փոքր-ինչ ամրապնդվելով (0,7%-ով), ինչը, ընդհանուր առմամբ, սպասելի է՝ հաշվի առնելով երկրի զուտ արտահանման դինամիկայի կառուցվածքային/զգալի փոփոխությունների բացակայությունը։

Տնտեսական նորություններ

2024 թվականի հոկտեմբերի 21-ից նոյեմբերի 4-ն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանի վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է երկրում գնաճի և տնտեսական ակտիվության տվյալները։ Վերջինս մատնանշեց աճի արագացում՝ դրա սառեցման ակնկալիքների փոխարեն և կարող է չափավոր դրական ազդանշան դառնալ երկրի տնտեսության կարճաժամկետ սպասումների վերաբերյալ։ Ավելին, երկրի Կենտրոնական բանկը նվազեցրեց վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը ևս 0,25 բազիսային միավորով, և մենք ակնկալում ենք հավելյալ նվազում, սակայն բազային սցենարով մենք ակնկալում ենք ևս մեկ նվազում 2025 թվականի սկզբին։

Սեպտեմբերին Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունն աճել է սպասվածից ավելի ուժեղ՝ տարեկան 7,0%-ով՝ օգոստոսի 3,5%-ի դիմաց։ Սպասվածից ավելի ուժեղ տվյալները վկայում են տնտեսության դրական միտումների մասին, և շարունակական թափը կարող է հանգեցնել այս եռամսյակի և 2024 թվականի համար ՀՆԱ-ի պոտենցիալ աճի ակնկալիքների վերանայման: 2024 թվականի ինն ամիսների վիճակագրությունը ցույց է տվել 8,7% աճ՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։

ՀՀ կենտրոնական բանկը նվազեցրել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 0.25 տոկոսային կետով մինչև 7,25%, ինչպես և մենք սպասում էինք։ Վերջին կրճատումը պետք է օգնի արագացնել գնաճը և աջակցել երկրում տնտեսական ակտիվությանը։ Պարտատոմսերի շուկայական եկամտաբերության վրա ճնշումն ավելի հավանական է միջնաժամկետ/երկարաժամկետ կտրվածքով` կարճաժամկետ կտրվածքով տոկոսադրույքների կրճատման նկատմամբ ցածր զգայունության պատճառով:

Իսկ երկրի ֆինանսական հատվածում ներդրումային ակտիվության վրա հնարավոր դրական ազդեցությունը, հավանաբար, սահմանափակ կլինի, քանի որ անշարժ գույքի ներդրումները շարունակում են ավելի մեծ հետաքրքրություն առաջացնել: Կենտրոնական բանկը նաև նվազեցրել է տարվա նպատակային գնաճի մակարդակը՝ 4.0%-ից մինչև 3.0%, ասել է ԿԲ ղեկավար Մարտին Գալստյանը։ Նա նշել է, որ դա ենթադրում է այնպիսի տնտեսական միջավայրի ստեղծում, որտեղ Կենտրոնական բանկը ջանքեր կգործադրի նվազեցնելու բարձր դրույքաչափերի հետ կապված ծախսերը։

Երկրի հոկտեմբերի CPI-ն, որը հրապարակվել է սեպտեմբերի 5-ին, ցույց է տվել գնաճի անփոփոխ մակարդակ՝ +0,6% տարեկան կտրվածքով՝ ամսական մի փոքր արագանալով հոկտեմբերին՝ 0,3% ամսականով (սեպտեմբերի +0,2% ամսականի դիմաց): Նպատակային մակարդակից ցածր գնաճի շարունակվող դինամիկան չի բացառում 2024 թվականին կարգավորողի կողմից տոկոսադրույքի հերթական կրճատման սցենարը։ Այնուամենայնիվ, այս պահին Freedom Broker-ը (բազային սցենարով) ավելի հակված է կարգավորողից տոկոսադրույքի վերաբերյալ հետագա քայլեր ակնկալելու արդեն 2025 թվականին:

Արտահանման աճը սեպտեմբերին կրկին գերազանցել է ներմուծմանը, սակայն արտաքին առևտուրն ամեն ամիս սառչում է։ Արտահանումը տարեկան կտրվածքով աճել է 38.9%-ով, սակայն նվազել է  ամսական 13.1%-ով, իսկ ներմուծումն աճել է տարեկան 11.9%-ով և նվազել ամսական 12.9%-ով: Արդյունքում, արտաքին առևտրաշրջանառությունը սեպտեմբերին տարեկան կտրվածքով աճել է 22.4%, սակայն ամսվա կտրվածքով նվազել է 13%-ով: Ընդհանուր առմամբ, զուտ արտահանման միտումների էական և/կամ կառուցվածքային փոփոխություններ չկան, ինչն արտահայտվում է երկրի արժույթի կայունությամբ։

Ընկերությունների նորություններ

ԱԿԲԱ Բանկը հայտարարել է 60 ամիս շրջանառության ժամկետով արժեկտրոնային պարտատոմսերի տեղաբաշխման մասին։ Պարտքային գործիքների եկամտաբերությունը դոլարով կազմում է 6% և դրամով` 11%, համապատասխանաբար $100 և 100 հազար դրամ անվանական արժեքով։ Տեղաբաշխումը սկսվել է 2024 թվականի հոկտեմբերի 21-ին և կտևի մինչև դեկտեմբերի 2-ը ներառյալ։

Առաջիկա երկու շաբաթվա ակնկալիքները՝ ըստ Freedom Broker Armenia-ի

2024 թվականի նոյեմբերի 8-ից նոյեմբերի 18-ն ընկած ժամանակահատվածում նախատեսվում է Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության վերաբերյալ փոքր թվով վիճակագրական ցուցանիշների հրապարակում։ Կարող են հրապարակվել նաև որոշ ցուցանիշների թարմացված (վերանայված) տվյալներ:

Ակնկալվում է, որ երրորդ եռամսյակի ՀՆԱ-ի վիճակագրությունը կհրապարակվի նոյեմբերի 20-ին, ինչը պոտենցիալ մատնանշում է ՀՆԱ-ի ավելի արագ աճը` 4.4% տարեկան կտրվածքով, ինչը փոքր-ինչ պակաս է նախորդ եռամսյակի 6.4% տարեկանից: Նշենք, որ սեպտեմբերին տնտեսական ակտիվության դրական միտումը կարող է շարունակվել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի աստիճանական նվազման ֆոնին, ինչը կարող է տարեվերջին հանգեցնել ՀՆԱ-ի աճի արագացման։ Նշված ժամանակահատվածում այլ էական հրապարակումներ չեն սպասվում։