Հայաստանի ֆինանսական և ներդրումային շուկան հունվարի երկրորդ կեսին

2025 թվականի հունվարի 13-ից հունվարի 27-ն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանի ֆոնդային շուկայում կրկին առևտուր է եղել տարբեր ուղղություններով։ Telecom Armenia-ի բաժնետոմսերը շտկվել են 1,9%-ով, հավանաբար կապի ոլորտում վիճակագրության հրապարակման շնորհիվ, որը վկայում է հոկտեմբերի համեմատ եկամուտների 2,4%-ի նվազման և տարեկան կտրվածքով ավելի քիչ ընդգծված աճի մասին՝ նաև նոյեմբերին՝ 2,4%-ով։

ACBA Bank-ի բաժնետոմսերը, սակայն, նշված ժամանակահատվածում աճել են 3,5%-ով՝ ընդհանուր առմամբ հանգիստ լուրերի ֆոնին:

Եռամյա կորպորատիվ պարտատոմսերի գների ինդեքսը նույնպես նշված ժամանակահատվածում աճել է 0,4%-ով։ Պատճառը, հավանաբար, երկրի Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալի հայտարարության մեջ է 2025 թվականի առաջին կիսամյակում երկրում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի նվազեցման ցիկլի հնարավոր շարունակման մասին։ Հնարավոր է նաև, որ 2024 թվականին արդեն իսկ իրականացված Կենտրոնական բանկի մեղմ դրամավարկային քաղաքականությունից ընդհանուր առմամբ պարտատոմսերի գների ինդեքսի վրա որոշակի հետաձգված ազդեցություն ունենա։ Այնուամենայնիվ, ինդեքսը կարող է ճնշման տակ ընկնել, եթե ԱՄՆ գանձապետարանի բարձր եկամտաբերությունը, զուգորդված համաշխարհային բարձր եկամտաբեր պարտատոմսերի նվազած վարկային ռիսկերի հետ կապված բոլոր ժամանակների ամենաբարձր ցուցանիշների մոտ, չշտկվի: Դոլարի նկատմամբ դրամի փոխարժեքը մնում է կայուն (-0,3% նշված ժամանակահատվածում) 2024 թվականի վերջի վերջի — 2025 թվականի սկզբի համեմատ փոքր թուլացումից հետո։

Տնտեսական նորություններ

Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության վերաբերյալ քիչ քանակությամբ վիճակագրական տվյալներ են հրապարակվել 2025 թվականի հունվարի 13-ից հունվարի 27-ն ընկած ժամանակահատվածում։ Անշարժ գույքի առքուվաճառքի պահանջարկը նոյեմբերին փոքր-ինչ նվազել է։ Եթե ​​այս միտումը շարունակվի, դա կարող է դրական գործոն լինել երկրում ֆինանսական գործիքների համար։ Թարմացվել են նաև Համաշխարհային բանկի առաջիկա տարիների տնտեսական աճի կանխատեսումները, և հայտարարվել են վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի հետ կապված ԿԲ հետագա քայլերի ակնկալիքները։

Նոյեմբերին ՀՀ-ում իրականացվել է շուրջ 5200 գործարք, ինչը 14,6%-ով պակաս է հոկտեմբերի համեմատ։ Միաժամանակ առքուվաճառքի ոլորտում շարունակում են գերակշռել հողի գործարքները (ընդհանուրի 45,3%-ը)։ Պահանջարկի որոշակի անկումը կարող է լինել մեկանգամյա, սակայն անշարժ գույքի ներդրումների նկատմամբ հետաքրքրության պոտենցիալ անկումը պետական ​​աջակցության ծրագրի աստիճանական դադարեցման և այլ գործոնների ֆոնին կարող է խթան հանդիսանալ երկրի ֆինանսական շուկայի համար:

Երկրի Կենտրոնական բանկն ակնկալում է, որ տոկոսադրույքների իջեցումը կշարունակվի 2025 թվականի առաջին կիսամյակում՝ ըստ Հանրապետության կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Հովհաննես Խաչատրյանի։ Իր հերթին, Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) նշում է տոկոսադրույքների նվազեցման ցիկլը սահմանափակելու աճող հավանականությունը 2024 թվականի առաջին եռամսյակում։

Համաշխարհային բանկը փոքր-ինչ բարելավել է 2025–2026 թվականների տնտեսական աճի իր կանխատեսումը 0,1 տոկոսային կետով՝ տարեկան մինչև 5,5%: Բացի այդ, Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) ակնկալում է, որ առաջիկա ամիսներին գնաճը կարագանա մինչև կարգավորիչի նոր թիրախին մոտ մակարդակ՝ 3% (±1 տ.կ.): Արդյունքում, կարգավորիչը կարող է սկսել թուլացնել դրամավարկային քաղաքականության մեղմացման շարունակվող ցիկլը:

Երկրում շարունակել է աճել ներքին ապրանքաշրջանառությունը։ Նոյեմբերի արդյունքներով շրջանառությունն աճել է տարեկան 11.5%-ով և 5.4% ամսականով։ 2024 թվականի 11 ամիսների ընթացքում աճի տեմպերը հասնում են տարեկան 18%-ի։ Վիճակագրությունն անուղղակիորեն վկայում է երկրում առողջ գործարար ակտիվության և աշխույժ պահանջարկի մասին:

Ընկերությունների նորություններ

Ամերիաբանկը 200 մլն ԱՄՆ դոլարի վարկային պայմանագիր է կնքել Միջազգային ֆինանսական կորպորացիայի (IFC) հետ, հաղորդում է բանկի մամուլի ծառայությունը 2025թ. հունվարի 14-ին։  Ըստ համաձայնագրի՝ միջոցները պետք է օգտագործվեն կլիմայի փոփոխության կանխարգելման, միկրո/փոքր և միջին ձեռնարկությունների (ՓՄՁ) և կին ձեռներեցների աջակցության համար։

«Էլսեթի Արմենիա» ընկերությունը թողարկել է ընդհանուր 20 մլն դոլար 7,7 մլրդ դրամի պարտատոմսեր։ Աճուրդը տեւել է մինչեւ հունվարի 24-ը։ Մեկ դրամային պարտատոմսի անվանական արժեքը 100 000 դրամ է, իսկ դոլարով արտահայտվածը՝ 100 դոլար։ Արժեկտրոնի եկամտաբերությունը դրամով 10.75% է, դոլարով` 7.45%: Պարտատոմսերի մարման ժամկետը 6 տարի է, արժեկտրոնների վճարումներով եռամսյակը մեկ (3 ամիս):

Առաջիկա երկու շաբաթվա ակնկալիքները՝ ըստ Freedom Broker Armenia-ի

2025 թվականի հունվարի 31-ից փետրվարի 10-ն ընկած ժամանակահատվածում կհրապարակվեն ՀՀ տնտեսության վերաբերյալ մի շարք նշանակալի մակրոտնտեսական հրապարակումներ։ Հնարավոր է նաև հրապարակել վերջնական (հստակեցված) չափումներ նախկինում հրապարակված որոշ վիճակագրության համար:

Երկրի դեկտեմբեր ամսվա առեւտրային հաշվեկշռի հրապարակումը լույս կսփռի արտահանման եւ ներմուծման դինամիկայի վրա, որը նոյեմբերին անսպասելի անկում է գրանցել։ Կանխատեսվում է, որ առևտրի դեֆիցիտը 414 միլիոն դոլարից կմեծանա մինչև 450 միլիոն դոլար, սակայն վիճակագրության պոտենցիալ ազդեցությունն արդեն պետք է հաշվի առնել փոխարժեքի ընթացիկ մակարդակներում:

Դեկտեմբերի Տնտեսական ակտիվության ինդեքսը տվյալ ամսվա համար ակնկալում է, որ աճը կբարձրանա 1,2%-ից մինչև 2,0% տարեկան կտրվածքով, զուգորդված հունվարի համար գնաճի (ՍԳԻ) հրապարակման հետ, որտեղ ակնկալում ենք տեսնել մի փոքր գների աճի արագացումը պետք է պատկերացում տա երկրի տնտեսության ընդհանուր միտումների մասին:

Նշված վիճակագրությունը կարող է նաև ազդել ապագայում դրամավարկային քաղաքականության (դրույքաչափերի նվազեցման) վերաբերյալ կարգավորողի հետագա որոշումների վրա: ՀՀ կենտրոնական բանկի հաջորդ նիստը տեղի կունենա դիտարկվող ժամանակահատվածում։ Freedom Broker-ն ակնկալում է, որ առաջիկա ամիսներին տոկոսադրույքի ևս մեկ անգամ իջեցում կառաջացնի երկրում գնաճը մինչև Կենտրոնական բանկի նպատակային մակարդակին մոտ մակարդակ, ինչը կարող է նաև լրացուցիչ աջակցության գործոն դառնալ երկրի տնտեսական աճի համար: