Ընտանեկան բռնությունը, կարող է ունենալ ոչ միայն ֆիզիկական, այլև հոգեբանական, սեռական ու տնտեսական բնույթ։ Եվ չնայած տնտեսական, այդ թվում՝ ֆինանսական բռնությունը շատ ավելի դժվար է նկատել, այն նույնչափ վնաս կարող է հասցնել մարդուն։ EasyPay-ը ներկայացնում է, թե ինչ է ֆինանսական բռնությունը, և ինչպես պաշտպանվել դրանից:
Ի՞նչ է ֆինանսական բռնությունը
Ֆինանսական բռնությունը կազմում է տնտեսական բռնության մաս։ Ինչպես բռնության մյուս բոլոր ձևերի, այնպես էլ ֆինանսական բռնության դեպքում արտահայտվում է մի անհատի՝ մյուսի հանդեպ վերահսկողություն ունենալու ցանկությունը։ Երբ սահմանափակվում է մարդու՝ գումարն ազատ տնօրինելու իրավունքը, վերահսկվում է նրա ֆինանսական գործունեությունը, հաշվի չի առնվում նրա կարծիքը ֆինանսական որոշումներ կայացնելիս, ականատես ենք լինում ֆինանսական բռնության։
Ո՞ւմ հետ կարող է պատահել
Ֆինանսական կամ ցանկացած այլ բռնության զոհ կարող է դառնալ յուրաքանչյուրը՝ անկախ սեռից, տարիքից, մասնագիտությունից, կրթությունից, ապրելավայրից, ազգությունից, հավատքից, ամուսնական կարգավիճակից, երեխա ունենալու կամ չունենալու հանգամանքից։ Ֆինանսական բռնությունը կարող է տեղի ունենալ տարբեր հարաբերություններում՝ զուգընկերների միջև (անկախ միասին ապրելու կամ չապրելու հանգամանքից), ընտանիքում, բարեկամների շրջանում ու ոչ միայն։
Քննարկենք բռնարար վարքագծերի օրինակներ՝ հասկանալու համար, թե ինչպես կարելի է կանխել ֆինանսական հնարավոր բռնությունը։
Բռնարար վարքագծեր
Ֆինանսական բռնությունը կարող է տարբեր եղանակներով արտահայտվել։ Ուշադիր պետք է լինել, երբ քո զուգընկերը, ընտանիքի անդամը կամ մեկ այլ մարդ քո շրջապատում՝
Ղեկավարում ու շահագործում է քո կամ ձեր ընդհանուր ֆինանսները․
- Որոշում է՝ ինչին պետք է ու չպետք է հատկացնես քո գումարը
- Որոշում է՝ ինչքան գումար է քեզ անհրաժեշտ ապրուստի համար
- Թաքցնում է ձեր ընդհանուր հաշվի կամ քո հաշվի քաղվածքները
- Զրկում է քո կամ ընդհանուր բանկային հաշիվներին հասանելիությունից
- Փչացնում է վարկային պատմությունդ՝ խոստանալով կատարել վարկի մարումներ քո անունից ու չպահելով խոստումը
- Կեղծում է քո ստորագրությունը ֆինանսական փաստաթղթերի տակ
- Կատարում է կանխիկացում քո բանկային քարտից՝ առանց տեղեկացնելու ու համաձայնություն ստանալու
- Վաճառում է քեզ պատկանող գույք՝ առանց քեզ հետ համաձայնեցնելու
- Խաղադրույքի վրա է վատնում ընտանեկան բյուջեն։
Հոգեբանական ճնշում է գործադրում․
- Ստիպում է մեղավոր զգալ, սպառնում է ու մեկուսացնում՝ իրեն գումար չտալու համար
- Ստիպում է դառնալ իր վարկի երաշխավորը կամ վարկ վերցնել իր համար
- Պահանջում է, որ գումարն օգտագործելուց առաջ թույլտվություն խնդրես
- Պահանջում է հաշվետվություն կատարած յուրաքանչյուր ծախսի համար
- Ստիպում է աշխատել ընտանեկան բիզնեսում առանց վարձատրության
- Ստիպում է ստորագրել կասկածելի փաստաթղթեր
- Ստիպում է հավատալ, որ չես կարող կառավարել ֆինանսներդ ինքնուրույն
- Ստիպում է կտակի մեջ փոփոխություններ կատարել։
Խախտում է քո՝ աշխատելու ու սովորելու իրավունքը․
- Արգելում է աշխատանք փնտրել կամ գնալ աշխատանքի՝ իբրև պատրվակ բերելով երեխաներին կամ այլ հանգամանքներ, ու այսպիսով փորձում դարձնել քեզ իրենից ֆինանսապես կախված
- Որոշում է՝ որտեղ կարող ես աշխատել և որտեղ՝ ոչ
- Վստահեցնում է, որ ուսման կարիք չունես, քանի որ ինքը կհոգա քո բոլոր կարիքները։
Ինչպե՞ս պաշտպանել ինքդ քեզ
Բռնության ենթարկվելիս հնարավոր է շտապ որոշումներ կայացնել, սակայն դա կարող է վտանգավոր լինել։ Անհրաժեշտ է անվտանգության պլան մշակել, հասկանալ կարևոր քայլերը ու իրագործել դրանք նախքան ամեն ինչ հետևում թողնելը։
- Համոզվիր, որ ունես գումար քեզ պատկանող բանկային հաշվում կամ կանխիկ եղանակով։ Վստահ եղիր, որ բռնություն կիրառողը չի կարող դրան հասանելիություն ունենալ։
- Կապվիր բանկի հետ, փոխիր հաշվիդ տվյալները (PIN կոդ, գաղտնաբառ և այլն) ու մի տրամադրիր նոր տվյալներդ ոչ ոքի։ Այսպիսով միայն դու կկարողանաս օգտվել քո հաշվից։
- Ստացիր բանկային հաշվիդ քաղվածքները՝ հաշվիդ ելքումուտքերն աչքի անցկացնելու ու կասկածելի գործողությունները նկատելու համար։
- Ծանոթացիր ստորագրման ենթակա փաստաթղթերի բովանդակությանը ու մի ստորագրիր կասկած առաջացնող փաստաթղթեր։
- Պահիր կարևոր փաստաթղթերդ (անձնագիր, սոցքարտ, ապահովագրական քարտ, վարորդական իրավունք, վարկին առնչվող փաստաթղթեր, սեփականության վկայականներ և այլն) անվտանգ տեղում։ Ապահովության համար արժե հեռախոսում կամ անձնական համակարգչում պահել փաստաթղթերիդ թվային տարբերակները կամ պարզապես լուսանկարները։ Այս փաստաթղթերը կօգնեն օգտվել պետական ֆինանսական աջակցությունից և ընդունվել աշխատանքի։
- Կապի մեջ եղիր վստահելի ընկերոջ կամ ընտանիքի անդամի հետ։ Անհրաժեշտության դեպքում վստահիր քո գումարը նրան և թույլ տուր, որ օգնի քեզ բնակության նոր վայր գտնելու կամ ֆինանսական հարցերում։
- Օգտվիր ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց համար նախատեսված ապաստարաններից ու տրամադրվող հոգեբանական օգնությունից։
Հնարավոր է ի սկզբանե չնկատել ֆինանսական բռնության նշանները։ Բռնություն կիրառողը ոչ միշտ է ագրեսիվ վարքագիծ դրսևորում․ նա կարող է լինել «սիրալիր» ու վստահեցնել, որ անում է ամեն ինչ՝ հանուն քո բարեկեցության։ Կասկածի դեպքում ժամանակին օգնություն խնդրելով ու անվտանգության պլան կազմելով՝ հնարավոր է խուսափել անկանխատեսելի ու կյանքի վրա անդառնալի հետք թողնող իրավիճակներից։
Կարդացեք նաև՝
- Ինչպե՞ս խուսափել ֆինանսական խարդախություններից. Ֆինանսական գրագիտություն #28
- Միջին ամսական աշխատավարձն աճել է 9,3%-ով
Միացե՛ք How2B-ի Տելեգրամյան ալիքին՝ ամենահետաքրքիր հոդվածներն ու նորությունները բաց չթողնելու համար:
