Ընդհանրապես, բոլոր եկամուտները ենթակա են հարկման, բացառությամբ օրենքով սահմանված «նվազեցվող եկամուտների», բայց դրանց շարքում երբեք չի եղել անշարժ գույքի վարձակալությունից ստացված եկամուտը: Չնայած օրենքի այս պահանջին՝ շատերն իրենց բնակարանները վարձով էին տալիս ու ոչ մի հարկ էլ չէին վճարում, իսկ Պետեկամուտների կոմիտեն էլ գործնականում ոչ մի էֆեկտիվ գործիք չուներ այս դաշտը կարգավորելու համար: Բայց հիմա ընդունվել է նոր օրենք՝ հին օրենքը «աշխատեցնելու» համար: Ի՞նչ է փոխվում, և ի՞նչ է պետք անել, եթե վարձակալությամբ տրված անշարժ գույք ունեք՝ ամփոփել ենք այս հոդվածում:
Խնդրի նախապատմությունը
Ինչպես արդեն նշեցինք՝ անշարժ գույքի վարձակալությունից ստացվող եկամուտը ենթակա է հարկման: Սակայն, ի տարբերություն աշխատավարձի, որը հարկվում է 20% եկամտային հարկով, վարձավճարները հարկվում են 10%-ով: Սա նորություն չէ:
Բայց ինչպե՞ս անել, որ այդ եկամուտները հայտնվեն ՊԵԿ-ի աչքի առաջ: Նախկինում, դրա համար կար երկու գործիք՝
- Քաղաքացիական օրենսգրքով սահմանված էր, որ անշարժ գույքի հետ կապված բոլոր գործարքները (այդ թվում վարձակալությունը) պետք է ստանան պետական գրանցում: Այսինքն, վարձակալության պայմանագիրը պետք է կնքվի կա՛մ նոտարական կարգով, կա՛մ Կադաստրի կոմիտեի միջոցով: Այս պահանջի կատարումը համեմատաբար երկար և ծախսատար է, և շատերը խուսափել ու խուսափում են այն կատարելուց:
- Բնակարանը վարձով տվող ֆիզիկական անձը, որպես «հարկային գործակալ», ինքը պետք է մինչև հաջորդ տարվա մայիսի 1-ը գնար Հարկային մարմին և ներկայացներ իր եկամուտների մասին հաշվետվություն՝ վճարելով առաջացող հարկը:
Ինչպես տեսնում եք, երկու դեպքում էլ հարկի վճարումը մնում է բացառապես վարձատուի խղճին, քանի որ գոյություն չուներ որևէ էֆեկտիվ գործիք, որով կարելի էր հսկել և բացահայտել, թե ով որքան գումար է ստանում անշարժ գույքի վարձակալությունից: Ու քանի որ տվյալ հարկը պետք է վճարվի հաջորդ տարի, երբ էլ գային ու «բռնեին» վարձակալության գործարքը, միշտ հնարավոր էր պաշտպանվել «ժամանակը կգա՝ հարկը կվճարեմ» թեզով:
Ինչ է փոխվել
ՊԵԿ-ը, հասկանալով այս խնդիրը և ընդունելով, որ չունի էֆեկտիվ գործիքակազմ, որոշեց նոր պարտավորություն սահմանել ֆիզիկական անձանց համար, մասնավորապես՝ հարկային մարմին ներկայացնել տեղեկատվություն անշարժ գույքը վարձով հանձնելու կամ հետագայում դադարեցնելու մասին: Բայց մինչև դա անելը հարկավոր է գրանցվել հարկայինում և որպես ֆիզիկական անձ ստանալ ՀՎՀՀ (հարկ վճարողի հաշվառման համար):
Կարդացե՛ք նաև
- Ինչ է պետք իմանալ ավտոմեքենաների մաքսազերծման վերաբերյալ. ՊԵԿ-ի պարզաբանումը
- Միջին աշխատավարձը Հայաստանում, Վրաստանում, Ադրբեջանում և այլ երկրներում
Ի՞նչ պետք է անի վարձատուն՝ անշարժ գույքը վարձակալությամբ հանձնելուց հետո
Քայլ 1. Ստանալ ՀՎՀՀ : Անհրաժեշտ է անձնագրով և սոց քարտով, կամ նույնականացման քարտով մոտենալ ՊԵԿ սպասարկման գրասենյակ և գրանցվել որպես հարկ վճարող, ստանալ ՀՎՀՀ:
Քայլ 2 Ներկայացնել դիմում: Սա հենց նոր պահանջն է. պետք է ամեն առանձին վարձով տրվող անշարժ գույքի համար ներկայացնել դիմում՝ ինչպես վարձակալության սկզբում, այնպես էլ ավարտին: Երկու դեպքում էլ սահմանվում է 5-օրյա ժամկետ:
Քայլ 3 Ներկայացնել հաշվետվություն: Մինչև հաշվետու տարվան հաջորդող տարվա մայիսի 1-ը պետք է էլեկտրոնային եղանակով ներկայացնել տարեկան հաշվարկ, թե ինչքան եկամուտ եք ստացել, իսկ հաշվետվության ձևը ավտոմատ կհաշվի դրա 10%-ը և կներկայացնի ձեր պարտքը:
Քայլ 4 Վճարել հարկը: Մինչև հաջորդող տարվա մայիսի 1-ը պետք է վճարել հարկը:
Ինչպե՞ս վճարել անշարժ գույքը վարձակալությամբ տրամադրելուց առաջացող հարկը
Հարկը անհրաժեշտ է վճարել միասնական հաշվին, որի հաշվեհամարն է 900008000490: Անհրաժեշտ է համապատասխան դաշտում նշել ձեր ՀՎՀՀ-ն (ապահովության համար կարող եք նույն ՀՎՀՀ-ն նշել նաև նպատակ դաշտում): Եթե ՀՎՀՀ-ն սխալ նշեք կամ ընդհանրապես չնշեք, ապա ձեր վճարած գումարը չի մարի առկա պարտքը, և դրա վրա տույժեր կհաշվարկեն: Այնուհետև, ստիպված եք լինելու այցելել տարբեր ստորաբաժանումներ, գրել դիմումներ, որպեսզի ձեր վճարումը հարկայինը նույնականացնի:
Ի՞նչ տուգանքներ և տույժեր են կիրառվում՝ անշարժ գույքը վարձակալությամբ տալուց առաջացած հարկը չվճարելու դեպքում
Եթե թերանաք առաջին երկու քայլերում և բացահայտվի, որ դուք անշարժ գույք եք վարձով տվել, ապա ձեզ կտուգանեն ձեր անշարժ գույքի կադաստրային արժեքի 5%-ի չափով, բայց ոչ ավել քան 500.000 դրամը: Նման խախտումը երկրորդ անգամ բացահայտվելու դեպքում ձեզ նորից կտուգանեն, սակայն այս անգամ 10%-ի չափով և առավելագույն չափը այս անգամ կկազմի 1.000.000 դրամ:
Քայլ 3-ը նույնպես շատ կարևոր է, և բազմաթիվ հարկատուներ արդեն իսկ այս քայլը չկատարելու համար տուգանվել են նախորդ տարիներին: Անկախ նրանից, թե դուք հարկը վճարել եք, թե ոչ, եթե մոռանում եք հաշվետվությունը տալ, ապա վարչական ակտ կազմելուց հետո ուշացրած յուրաքանչյուր 15 օրվա համար հարկի գումար 5%-ի չափով տուգանք պետք է վճարեք: Այս նորմը բավականին խիստ է, հատկապես երբ շատերը, վճարելով հարկը, մտածում են, որ ամեն ինչ ճիշտ են արել, ու հետո կանգնում եմ փաստի առաջ:
Իսկ եթե դուք արել եք բոլոր քայլերը, սակայն հարկը ուշ եք վճարում սահմանված վերջնաժամկետից, ապա դրան հաջորդող յուրաքանչյուր օրվա համար հաշվարկվում է տույժ՝ պակաս վճարված հարկի 0.04%-ի չափով: Այս տույժը կարող է հաշվարկվել մինչև 730 օր:
Ինչպես լրացնել հայտարարությունը
Իրականում, հայտարարությունը բավականին պարզ է, սակայն այստեղ կա մի փոքրիկ նրբություն: Հայտարարությունը բաղկացած է երեք մասից, որտեղ առաջին մասը վարձով տվողի տվյալներն է, վերջին մասը վարձակալին վերաբերվող տվյալներն են: Իսկ ահա մեջտեղի մասը ընտրովի է, և պետք է ընտրեք երեք տարբերակից մեկը. մի դեպքում հայտնում եք վարձակալության սկիզբն ու վերջը, մյուս դեպքում միայն սկիզբը, և վերջում՝ վարձակալության ավարտի մասին:
Հատկանշական է, որ լրացման կարգում կա նշում, համաձայն որի դուք կարող եք չնշել վարձակալի տվյալները, ինչպես նաև ձեր տվյալներից՝ հեռախոսահամարն ու անձնագրային տվյալները:
Ստորև ներկայացնում ենք հայտարարության հաստատված ձևը և կարգը: Այս պահին գործում է դիմում ներկայացնելու միայն ֆիզիկական եղանակը, բայց հետագայում գործարկվելու է նաև առցանց դա անելու հնարավորություն:
Միացե՛ք How2B-ի Տելեգրամյան ալիքին՝ ամենահետաքրքիր հոդվածներն ու նորությունները բաց չթողնելու համար:
