Չինաստանում անցկացված նոր հետազոտությունը ցույց է տվել, որ TikTok-ում և նմանատիպ հարթակներում կարճ տեսանյութերի չափից շատ օգտագործումը կարող է ուղեղի վրա թողնել նույնքան վնասակար ազդեցություն, որքան ալկոհոլը կամ ազարտային խաղերը։ Տյանցզինի մանկավարժական համալսարանի պրոֆեսոր Ցյան Վանի ղեկավարած թիմի ուսումնասիրությունը, որը հրապարակվել է NeuroImage ամսագրում, բացահայտել է, որ ակտիվ օգտատերերի մոտ խթանվում է ուղեղի «պարգևատրման համակարգը»՝ առաջացնելով կախվածության նմանվող վարքագիծ։
Գիտնականները պարզել են, որ կարճ տեսանյութերի հաճախակի դիտումը փոխում է ուղեղի այն հատվածների աշխատանքը, որոնք պատասխանատու են իմպուլսների վերահսկման, կենտրոնացման և զգացմունքների կարգավորման համար։ Արդյունքում ուղեղը «գերհագենում» է դոֆամինով և սովորական հաճույքի աղբյուրները՝ գիրք կարդալը, ընթրիքը կամ շփումը, սկսում են թվալ ավելի քիչ գրավիչ։
Հատկապես տուժում է ուղեղի այն հատվածը, որը պատասխանատու է որոշումների կայացման և կենտրոնացման համար։ Ուղեղի այս հատվածի գերծանրաբեռնվածությունը բարդացնում է ուշադրության պահպանումը, հիշողությունը և ինքնակառավարումը։ Գիտնականները ընդգծում են, որ փոփոխությունները նման են ալկոհոլի չարաշահման հետևանքով առաջացող ճանաչողական խանգարումների։
Հետազոտությունը նաև ընդգծում է գիշերային դիտումների վտանգը․ էկրանի պայծառ լույսը և հագեցած էմոցիոնալ բովանդակությունը խաթարում են քնի բնական ռիթմերը և նվազեցնում մելատոնինի արտադրությունը։ Սա խանգարում է հիշողության և ուսուցման համար կարևոր հիպոկամպի աշխատանքին՝ առաջացնելով առավոտյան հոգնածություն և «մթագնած» գիտակցություն։
Մասնագետները շեշտում են, որ կարճ տեսանյութերը լիովին բացասական երևույթ չեն, սակայն դրանց ազդեցությունը պետք չէ թերագնահատել։ Խորհուրդ է տրվում սահմանափակել էկրանի առջև անցկացվող ժամանակը, պարբերաբար ընդմիջումներ անել և ընտրել առցանց ակտիվության բազմազան ձևեր՝ մտավոր և հոգեկան առողջությունը պահպանելու համար։
